Interview : คุณวิบูลย์ ไวยสุระสิงห์
เจ้าของ “สุระสิงห์ฟาร์ม” และประธานสหกรณ์เครือข่ายโคเนื้อ หรือ Max Beef
‘ลัมปี สกิน’ โรคอุบัติใหม่ในวัว ระบาดหนักในแถบอีสาน มีม้า-แพะ นำเข้าจากต่างประเทศเป็นพาหะ จากนั้นม้า-แพะถูกแมลงโดยเฉพาะเหลือบกัด ไวรัสจะไปอยู่ในตัวเหลือบ เมื่อวัวถูกเหลือบกัดจึงติดเชื้อไวรัส ถ้าเป็นวัวตัวใหญ่จะเป็นตุ่มที่ผิวหนังต้องฉีดยาแอนตี้ไบโอติกให้วัวและพ่นยาฆ่าแมลง-ฆ่าเหลือบที่เป็นพาหะ แต่ถ้าเป็นลูกวัวเมื่อติดเชื้อมีสิทธิ์ตายได้ แจง...ลัมปี สกิน เป็นภัยต่อวัวพันธุ์เนื้อน้อยกว่าวัวพันธุ์สวยงามและวัวนม โดยวัวพันธุ์สวยงามที่ติดเชื้อจะราคาตก วัวนมจะให้น้ำนมน้อยลง ส่วนการระบาดของ ลัมปี สกิน ที่ลุกลามในช่วงนี้เพราะฝนตกชุก แมลงและเหลือบจึงชุกชุมกว่าปกติ ล่าสุดเจ้าของฟาร์มวัวแย่งกันซื้อวัคซีนป้องกัน ลัมปี สกิน ที่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศราคาโดสละ 60 บาท นำเข้าล็อตแรกแค่ 1 แสนโดส ขายหมดในพริบตา มั่นใจ...ลัมปี สกิน ป้องกัน-รักษาได้ถ้ารู้วิธีที่ถูกต้อง แต่ขณะนี้หน่วยงานภาครัฐค่อนข้างดูเบา ไม่ให้ความสำคัญ ถ้าปล่อยฟาร์มวัวหรือคนเลี้ยงวัวตามครัวเรือนแก้ปัญหาแบบไม่ถูกจุด มีสิทธิ์วัวหมดประเทศไทย ย้ำ...วัวเนื้อที่ติดโรคลัมปี สกิน ไม่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค เพราะระบาดในวัว ไม่ระบาดในคน
โรคลัมปี สกิน ที่บอกว่าเป็นโรคอุบัติใหม่ในวัว คืออะไร
เป็นโรคที่เกิดจากไวรัส เพิ่งจะเข้ามาในเมืองไทย แต่ก่อนเกิดที่แอฟริกาและออสเตรเลียเยอะ โรคนี้จะเข้ามากับสิ่งมีชีวิต อาจจะเข้ามาจากสัตว์ชนิดอื่น จากม้า จากแพะที่มาจากประเทศที่เป็น พอเข้ามาแล้วมีแมลงบ้านเราไปกัด เชื้อก็จะเข้าไปอยู่ในแมลง ถ้าแมลงไปกัดสัตว์อื่นต่อก็จะแพร่เชื้อ ถ้ากัดคนจะไม่มีผลอะไร แต่ถ้าไปกัดพวกวัวจะมีปัญหาเยอะ
ประสิทธิภาพศักยภาพไวรัสตัวนี้เป็นอย่างไร
เราไม่เคยรู้จักตัวนี้เลย ตอนระบาดเข้ามาที่ฟาร์มผมครั้งแรกยังนึกว่าเขาเป็นโรคผิวหนังเลย พอเราสังเกตอาการ จะเห็นว่าเขาจะซึม ไม่กินอาหาร 2 วัน และจะมีตุ่มเล็กๆ ขึ้น ยิ่งปล่อยยิ่งขยาย ยิ่งลามเหมือนเป็นโรคฝีดาษ ถ้าเป็นสัตว์เนื้อตัวใหญ่ยังแค่ขึ้นปุ่มเฉยๆ แต่ถ้าเป็นสัตว์เล็กจะถึงแก่ชีวิตได้เลย
เป็นแล้วหายเองหรืออย่างไร
มันเป็นไวรัสทั่วไป คล้ายๆ กับโรคเท้าเปื่อย มาถึงตอนนี้เท่าที่เราทำคือถ้าเกิดเราเจอเมื่อไหร่ เราจะสังเกตได้ ถ้าสัตว์ไม่กิน และพอเริ่มขึ้นตุ่มเล็กๆ สัก 10% เราจะฉีดยาแอนตี้ไบโอติกเข้าไป คือรักษาตามอาการ เพราะไม่มียาอะไรฆ่าไวรัสได้ คือเราฉีดแอนตี้ไบโอติกเข้าไปเพื่อป้องกันโรคแทรกซ้อน ตุ่มที่ขึ้นตามตัววัวหลังรับเชื้อเกิดจากโรคแทรกซ้อน เพราะไวรัสไม่สามารถทำให้ตุ่มขึ้นอย่างนี้ได้
ยิ่งเป็นวัวพวกสวยงาม วัวหูยาว หรือวัวพ่อพันธุ์ ถ้าโดนไวรัส ราคาจะไม่เหลือเลย แต่ถ้าเป็นวัวเนื้อมันก็เหมือนสัตว์ที่บาดเจ็บ ก็ยังเอาไปประกอบอาหารได้ ไปเข้าโรงเชือดได้ ไม่เป็นไร แต่ถ้าเป็นวัวสวยงาม หรือเป็นวัวนมจะเสียหายมาก โรคนี้เกิดจากเราไม่รู้ ซึ่งไม่รู้คือเราไม่รู้จัก ส่วนตัวเลี้ยงวัวมา 20 ปีก็เพิ่งเคยเห็น โดยเริ่มจากสัตว์ไม่กินอาหาร ตุ่มขึ้น เราจะฉีดแอนตี้ไบโอติกทันที วิธีการรักษาแบบเดียวกับเป็นโรคปากเปื่อยเท้าเปื่อย เหมือนกันเลย
แอนตี้ไบโอติกมีในเมืองไทยหรือต้องนำเข้ามา
มีทั่วๆ ไป แอนตี้ไบโอติกก็คือเป็นยาแก้อักเสบ ลดไข้ กลุ่มที่เลี้ยงสัตว์จะทราบอยู่แล้ว แต่สิ่งที่เราจะต้องระวังเพิ่มเติมก็คือว่า แต่ก่อนถ้าเป็นแบบนี้เราจะจับเข้ามุ้ง เพราะไม่อยากให้แมลงมันกัด แต่คราวนี้มันเยอะ โดยเฉพาะที่ฟาร์มมีวัวกว่า 3,000 ตัว เราเลยใช้วิธีคือถ้าตัวไหนเป็น เราจะใช้แอนตี้ไบโอติกและเพิ่มยากันแมลงเกาะผิว ปกติยาพวกนี้เราใช้ปีนึงไม่ถึง 4-5 ขวด แต่ตอนนี้เราซื้อมาเป็นร้อยขวดแล้ว ซึ่งตอนนี้เริ่มมีปัญหาคือหาซื้อไม่ได้แล้ว สำหรับยาที่ฉีดไป เหมือนยาฉีดยุง ซึ่งตัวไหนเป็น เราไม่มีมุ้งใส่ เราจะฉีดยาแอนตี้ไบโอติกเข้าร่างกาย แล้วฉีดยาฆ่าแมลงรอบตัววันละครั้ง เพื่อป้องกันแมลงอื่นมากัด ทำได้แค่นี้ พวกหมอก็ยังไม่มีวิธีรักษา คือยังไม่เคยเจอโรคนี้
ทั้งนี้ เรารักษาตามที่มันเป็นไวรัส ของเราเองมันก็มีไวรัสหลายตัว บางตัวเกี่ยวกับทางเดินหายใจ บางตัวเกิดกับปากและเท้า แต่ตัวนี้เป็นที่ผิว ซึ่งโรคนี้ไม่อันตรายถึงชีวิต แต่ว่ามันเป็นแล้วรำคาญ
คือวัวเป็นแล้ว ไม่ถึงขั้นน่ากลัว เพราะเรามียารักษา
สำหรับตัววัคซีนเรากำลังสั่งนำเข้า เท่าที่ดูไทม์ไลน์ล่าสุด มีบริษัทนำเข้าประมาณ 1 แสนโดส ก็จองไป 6 หมื่นโดส ส่วนตัวว่าไม่พอ เพราะมีหลายคนสนใจ มีสมาคมโคบราห์มันจองไปอีก 2 หมื่นโดส สหกรณ์เครือข่ายโคเนื้อจองไปอีก 2 หมื่นโดส ก็หมดแล้วในชุดแรก จากนี้ก็คงต้องรอเอาเข้ามาชุดหลัง โรคลัมปี สกินนี้เกิดขึ้นหลายปีแล้ว มีวัคซีนมาเรียบร้อยแล้ว ไม่ได้ขาดแคลน เพียงแต่รอการผลิตเฉยๆ ซึ่งวัคซีนโดสละ 60 บาทตามที่ผู้นำเข้าแจ้งไว้
สถานการณ์การระบาดของโรคลัมปี สกิน ถึงขณะนี้เป็นอย่างไร
คือถ้าเป็นปากเปื่อยเท้าเปื่อยซึ่งเป็นไวรัสเหมือนกัน ถ้าเกิดเราคุมได้คือฉีดยาในตัววัว แต่ตัวแมลงมันกัดไปแล้ว สามารถบินไป 10 กิโลเมตรเลย มันลาม มีอย่างเดียวก็คือว่าถ้าวัวของใครเป็นก็รีบจัดการ ก็คือไม่ให้มันเผยแพร่ต่อ มีทางนี้ทางเดียว จุดเริ่มต้นที่เห็นเยอะตอนนี้คือที่ร้อยเอ็ด แล้วเขาไม่ระวังกัน เห็นชาวบ้านบอกว่าฟาร์มที่เปิดไฟไว้จะเป็น แต่ฟาร์มที่ปิดไฟจะไม่เป็น คือข้อมูลมันมาแบบนี้ แต่ไม่รับรอง คือการเปิดไฟจะเป็นการล่อแมลงเข้ามา
ทำไมโรคนี้จึงไปเกิดที่อีสานเยอะมาก
คงมีจำนวนวัวเยอะ แล้วถ้าเกิดมันเริ่มจากหนึ่งก็จะลามตัวอื่น และตัวเหลือบที่อีสานเยอะ เหมือนแมลงวันตัวใหญ่ ถ้ามันกัดวัวตัวหนึ่งก็จะลามไป เพราะเป็นพื้นที่โดยทั่วไป เขาคงไม่เอาวัวเขาไปไว้ในที่ที่กั้นแมลง พอวัวถูกแมลงกันกัดมันก็ลามไปแล้ว และตัวเหลือบตัวหนึ่งถ้ามันบินไกลถึง 10 กิโลเมตรเลย ตอนที่เขาออกหากินตอนค่ำ สมมุติกัดตอนนี้แล้วตอนค่ำเขาก็บินไปเรื่อยๆ ตามลม ลมพัดไปทางไหนก็ไปทางนั้น กัดตรงไหนก็ลามไปเรื่อย การย้ายวัวซึ่งเป็นเรื่องธรรมดาของการเลี้ยงวัวก็เป็นช่องทางการระบาดเพราะเหลือบมันติดไปกับวัว มันไปโผล่ที่ไหนก็เจอเหลือบที่นั่นแล้วก็บิน ก็จะกระจายหมด
ถึงตอนนี้จะบอกได้หรือไม่ว่าเป็นโรคระบาดร้ายแรง
ถือว่าอย่างนั้น คนที่รับผิดชอบ หน่วยราชการเขาก็รู้มาหลายเดือนแล้ว เขาก็ทำแบบว่าโรคธรรมดาไม่ร้ายแรง แต่ถ้าปล่อยไว้วัวหมดประเทศไทย วัวนมจะอันตรายมาก นมจะลดเหลือ 20-30% และถ้ามันไปกัดที่ไหนก็คือวัวป่วยเราก็ต้องรักษา และธรรมชาติของคนเลี้ยงวัว เมื่อวัวป่วยก็จะไม่ซื้อวัวเข้า และจะขายวัวออก ก็จะเกิดการทำลายวัวขึ้นเยอะแยะเลย ถือว่าร้ายแรง ต้องบอกว่าเป็นพึ่งราชการอย่างเดียวไม่ได้ นักการเมืองที่เราเลือกเข้ามา คุณต้องมาทำงานแทนเราแล้ว
ปัจจุบันเศรษฐกิจการเลี้ยงวัวถือว่าช่วยพ่อแม่พี่น้องได้เยอะ แรงงานคนเลี้ยงวัวไม่ใช่จบปริญญาตรี ปริญญาโท แต่เป็นคนตกงาน คนแก่ คนอยู่บ้าน คนว่างงานทั้งนั้นเลย ถ้าเกิดวัวติดโรคหมด พวกเศรษฐกิจทางพื้นล่างของเราจะเดือดร้อนมาก ต้องระวังรักษา ซึ่งถ้าเป็นคนคุ้นเคยเกี่ยวกับวัวมาแล้ว เราคุยแป๊บเดียว มันก็รักษาได้แล้ว ถามว่าร้ายแรงหรือไม่ คือร้ายแรง แต่เอาอยู่ ถ้าคนมีความรู้
วัวที่เจ็บป่วย ฆ่าแล้วเอามากินได้หรือไม่
ได้ เหมือนวัวเป็นแผลธรรมดา เหมือนเกี่ยวลวดหนาม แค่นั้นเอง ไม่ได้ถึงเป็นแผลลึก เราผ่าดูแล้วไม่ผ่านหนัง เพราะหนังมี 3-4 ชั้น ส่วนมากที่เป็นเขาจะเอาไปขายเลย ไม่เลี้ยงแล้ว เข้าโรงเชือดไปเลย สามารถบริโภคเครื่องในได้ปกติ คือมันเป็นแค่ผิว ตรงนี้ต้องให้คุณหมอออกมาชี้แจงว่าไวรัสตัวนี้มันมีปฏิกิริยากับเซลล์ส่วนไหน แต่ไม่ถึงเนื้อ มันอยู่แค่ผิว
แล้วนมกินได้หรือไม่
กินได้ ไม่มีปัญหา แต่ว่าระบบการให้นม การเผาผลาญ การย่อยอาหารจะลดลง ปกตินมเขาเอาไปพาสเจอร์ไรซ์อยู่แล้ว มันไม่มีโรคอะไรผ่านไปได้อยู่แล
ตั้งแต่เกิดโรคลัมปี สกิน ราคาเนื้อวัวในตลาดเป็นอย่างไรบ้าง
ส่วนตัวว่าปีนี้มันเกี่ยวกับฝนที่เยอะ มันผิดฤดูกาล แมลงก็เลยมีเยอะ การระบาดมันเลยไปเร็ว โรคนี้ต้องอาศัยแมลงเป็นพาหะ แล้วมันเร็วมาก แต่ก็ยังไม่มีปัญหาเรื่องเนื้อวัวอะไรเท่าไหร่ ยังไม่กระทบเท่าไหร่ ยังพอรักษาได้ พวกที่เลี้ยงวัวโทรถามก็จะรู้ ฉีดยาแอนตี้ไบโอติกไปยังพอคุมได้อยู่ แต่ที่มันระบาดไปเร็ว เพราะปีนี้แมลงมันเยอะมาก เพราะฝนตกผิดฤดู ที่ฟาร์มผมช่วงสงกรานต์ที่ผ่านมา น้ำยังท่วมเลย แต่เรื่องอาหารวัวดี เพราะปลูกหญ้าปลูกอะไรดี
คุณวิบูลย์ทำฟาร์มอยู่ที่ไหน
อยู่ที่บ้านท่า ระยอง ที่ฟาร์มมีอยู่ประมาณ 3,000 ตัว เลี้ยงเกรดพรีเมียมบนพื้นที่ 150 ไร่ ส่วนนอกฟาร์มเป็นสถานที่ที่ปลูกหญ้ามีประมาณ 1,000 ไร่ โดยขายวัวให้กับสหกรณ์เครือข่ายโคเนื้อ หรือ Max Beef เรามีร้านอาหาร Max Beef อยู่ในกรุงเทพฯ และอยู่ในจังหวัดต่างๆ เยอะเลย เรายังขายให้กับแม็คโครในยี่ห้อโปรบุชเชอร์ ทางแม็คโครจะเอาชิ้นส่วนหลักของวัว ซึ่งวัวจะมีชิ้นส่วนหลักและชิ้นส่วนรอง โดยชิ้นส่วนหลักนำมาทำสเต็ก ส่วนชิ้นส่วนรองมาทำลูกชิ้น แกง พะแนง อะไรพวกนี้
โควิด-19 กระทบการขายหรือไม่
เราสวนทาง กลับกลายเป็นดี ส่วนตัวเป็นเจ้าเดียวที่เป็นเนื้อวัวที่เป็นวัตถุดิบภายในประเทศ ส่วนที่นำเอาเข้าอาหารจากต่างประเทศอย่างนำเข้าหอยนิวซีแลนด์ พวกกุ้งจากเมืองนอก เหล่านี้เสร็จหมด เพราะเอาเข้ามาไม่ได้ แต่ของเรากลับดีเพราะร้านที่เอาของเราไปเขาซื้อเนื้อเกรดดีไป แต่พอเกิดโควิด-19 ร้านเขาเปิดไม่ได้ ลูกค้าก็เลยไปซื้อเนื้อวัวที่แม็คโครยี่ห้อโปรบุชเชอร์ พอแม่บ้านซื้อมา เขาซื้อได้เนื้อเกรดเอ ทำให้ครอบครัวกิน ที่บ้านก็ชื่นชมว่าทำอร่อยกว่าที่ร้าน ก็เลยสั่งเข้ามาเยอะมาก ส่วนตัวส่งแม็คโครเดือนละประมาณ 6 หมื่นกว่าชิ้นในรูปแบบสหกรณ์ ไม่ใช่ผมรวยคนเดียว ขณะเดียวกันแม็คโครเอาผลิตภัณฑ์ของเราไปประกวดก็ชนะเลิศในเครือซีพีมา ที่เราเกิดได้ก็เพราะโควิด-19