ส่งออกข้าวไทยหืดขึ้นคอ ผลผลิตล้นเกินคนกิน

Interview: คุณสมเกียรติ มรรคยาธร นายกกิตติมศักดิ์ สมาคมผู้ประกอบการข้าวถุงไทย และเลขาธิการสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย

คนไทยกินข้าวน้อยลง ผลผลิตข้าวส่วนเกินในประเทศเหลือล้น ต้องพึ่งพาการส่งออกมากขึ้น ถือเป็นความยากลำบากในภาวะที่การแข่งขันส่งออกข้าวในตลาดโลกเข้มข้น คู่แข่งมากขึ้น แถมเงินบาทแข็งค่า ทำให้ไทยเสียเปรียบคู่แข่งมากขึ้น ด้านชาวนายังมีปัญหาเรื่องต้นทุนการผลิต แจง...วิธีช่วยชาวนาที่ดีที่สุดคือรัฐอุดหนุนต้นทุนให้ชาวนาโดยตรง ดีกว่าการประกันราคาหรือการรับจำนำข้าวที่ทำให้กลไกราคาข้าวผิดเพี้ยน

รัฐบาลใหม่ รัฐมนตรีใหม่ ครม.ใหม่ หวังอะไรใหม่เกี่ยวกับเรื่องข้าว

เราก็มีความหวังว่าท่านรัฐมนตรีใหม่หรือรัฐบาลใหม่จะต้องเข้าใจในพื้นฐานของธุรกิจข้าวทั้งในประเทศและต่างประเทศ และทำให้เกิดความเท่าเทียมกัน สามารถส่งออกผลผลิตข้าวเพื่อพยุงราคาในประเทศให้มั่นคงและทำรายได้ให้กับเกษตรกร

เรื่องการส่งออก อยากได้นโยบายแบบไหนที่ทำให้สามารถขายข้าวได้ราคา มีกำไร

ด้านการส่งออกน่าจะเป็นหลักอย่างหนึ่งสำหรับธุรกิจข้าว เพราะเดี๋ยวนี้การบริโภคในประเทศก็ไม่ได้เพิ่มสูงนัก แต่การส่งออกมีการแข่งขันกับหลายๆ ประเทศ ปัจจุบันประเทศเพื่อนบ้านหันมาปลูกข้าวส่งออกกันมากขึ้น

ปัจจัยหลักตอนนี้ที่ค่อนข้างหนักใจเป็นเรื่องค่าเงินที่อาจไม่ใช่กระทบเฉพาะธุรกิจข้าว อาจเป็นธุรกิจส่งออกทั้งหมดทั่วไป เพียงแต่ธุรกิจข้าวอาจจะหนักนิดนึง เนื่องจากว่าตัวของรายได้หรือมาร์จินต่างๆ ไม่เพียงพอต่อการจะไปป้องกันความเสี่ยงทางด้านค่าเงิน เพราะต้นทุนด้านป้องกันความเสี่ยงค่าเงินค่อนข้างสูงอยู่พอสมควร

รัฐบาลคงไม่ปฏิเสธดูดายต่อชาวไร่ชาวนา ที่เป็นคนกลุ่มใหญ่ 50-60% ของประเทศ รัฐบาลคงหาทางช่วยอะไรเขาสักอย่าง เช่น ประกันรายได้ ประกันราคา อาจไม่ได้มองไกลถึงจำนำข้าวแบบยุคนายกฯยิ่งลักษณ์ คิดว่ามาตรการไหนที่น่าเป็นห่วง ไม่อยากให้รัฐบาลทำ

อะไรก็ตามที่ไปกระทบกลไกตลาดและราคา เป็นเรื่องที่เราเองไม่อยากให้ทำ รัฐบาลควรจะอุดหนุนทางด้านต้นทุนของชาวพี่น้องชาวนา เพื่อให้ได้ต้นทุนที่มีประสิทธิภาพมากขึ้นเรื่อยๆ ก็ต้องตอบว่าในรัฐบาลที่ผ่านมามีการช่วยเหลือค่าเก็บเกี่ยว ค่าฝากเก็บต่างๆ ซึ่งช่วยไม่ให้ซัพพลายข้าวมาสู่ตลาดในช่วงฤดูกาลเก็บเกี่ยว และเป็นการจ่ายตรงให้กับพี่น้องเกษตรกรหรือพี่น้องชาวนา ก็ช่วยได้ในระดับหนึ่ง โดยที่ไม่ได้อ้างอิงเอาราคาตลาดมาเป็นราคาประกันหรือราคารับจำนำแล้วคอยจ่ายส่วนต่างให้กับพี่น้องชาวนา ตรงนั้นมันจะทำให้เกิดช่องโหว่นิดนึงว่าพี่น้องชาวนาว่า คุณซื้อไปพี่น้องชาวนาอยากขายราคาเท่าไหร่ก็ได้ พอขายไปแล้วก็ได้รับส่วนต่าง ไม่ว่าจะเป็นจากราคาประกันหรือจำนำในอดีต ซึ่งคิดว่าตรงนี้จะไปกระทบกับทางด้านราคาตลาด ขณะที่การอุดหนุนค่าต้นทุนให้กับพี่น้องเกษตรกร อุดหนุนการฝากเก็บ อุดหนุนการเก็บเกี่ยว พี่น้องเกษตรกรหรือพี่น้องชาวนาจะได้มีต้นทุนที่ลดลง ก็จะไปกระทบกับกลไกตลาดน้อย ต้องบอกว่ารายได้ในการขายหรือการจำหน่าย รายได้มันสู้กำไรไม่ได้ ขายได้ราคาดีแต่ไม่มีเงินเหลือมันไม่มีประโยชน์อะไร แต่ถ้าขายแล้วมีเงินเหลือเยอะ ลบจากต้นทุนที่เราตัดออกไปแล้วมีเงินในกระเป๋าเหลือ น่าจะเป็นสิ่งที่ดีกว่า

ในส่วนข้าวถุงการแข่งขันในขณะนี้เป็นอย่างไรบ้าง

ในส่วนของข้าวถุงถือว่ามีทางเลือกให้ผู้บริโภคค่อนข้างเยอะ การส่งเสริมการขายยังดุเดือดอย่างต่อเนื่อง เพราะฉะนั้นด้านของผู้บริโภคผมคิดว่าแทบไม่ต้องกังวลเพราะมีโปรโมชันทุกอาทิตย์ ทั้งรายที่อยู่ในตลาด ทั้งรายที่จะเข้ามาตลาด ทำให้ประชาชนมีทางเลือกที่จะบริโภคข้าวค่อนข้างหลากหลาย ขึ้นอยู่กับผู้บริโภคว่าชอบคุณภาพแบบไหน เพราะปัจจุบันข้าวมีหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นข้าวเพื่อสุขภาพ ข้าวเกรดสูงระดับข้าวหอมมะลิ หรือข้าวขาว ข้าวหอมไทยต่างๆ ประเทศเรายังเป็นอู่ข้าวอู่น้ำ พี่น้องผู้บริโภคก็มีทางเลือกค่อนข้างเยอะ แต่ปัญหาคือปัจจุบันการบริโภคข้าวในประเทศเรามันลดลง ทั้งประชากรก็ไม่เพิ่มขึ้น แล้วยังมีความเชื่อหลายๆอย่างว่าทานข้าวแล้วอาจทำให้เป็นโรคอ้วน โรคเบาหวาน ซึ่งจริงๆ ถ้าเราทานให้พอดีกับพลังงานที่เราต้องใช้ ก็เป็นประโยชน์ ทุกคนทราบว่าคาร์โบไฮเดรตจากข้าวเป็นแหล่งที่ให้พลังงานที่รวดเร็วที่สุด

ถ้าทุกคนต้องใช้พลังงานก็ต้องใช้พลังงานจากคาร์โบไฮเดรตเข้าไปทดแทน แต่อย่าไปกินโอเวอร์เท่านั้น เพราะจริงๆแล้ว คนไทยเรา 100 ปีที่ผ่านมาก็อยู่กับข้าว 3 มื้อ ปัจจุบันอาจจะลดลงไป และเวลาในการออกกำลังกายของพวกเราอาจจะลดลงกว่าในอดีต หรือการทำงานมีเครื่องผ่อนแรงมากขึ้นตามเทคโนโลยีต่างๆ ก็ทำให้เราอาจใช้พลังงานน้อยลง แต่อย่างน้อยทุกคนต้องใช้พลังงาน เพราะฉะนั้นข้าวเป็นแหล่งพลังงานคาร์โบไฮเดรตที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด จริงๆเรียกว่าย่อยสลายง่ายที่สุด ให้พลังงานเร็วที่สุด อยู่ที่ว่าเราควรกินให้เหมาะสม