วิกฤตอุตสาหกรรมยานยนต์ คนงานในซัพพลาย เชน ติดโควิด ทำให้ชิ้นส่วน อุปกรณ์ ชิป ในการผลิตรถยนต์ขาดแคลนหนัก โรงงานผลิตรถยนต์หลายแห่งทั้งในไทย-ตปท. ต้องปิดสายการผลิตชั่วคราว กระทบยอดผลิตรถยนต์ทันที คาดเฉพาะชิปที่ใช้ในการผลิตรถยนต์จะขาดแคลนเป็นพักๆ ไปจนถึงต้นปีหน้า และมีสิทธิ์ลากยาวไปจนถึงปี 2566 แจง...ครึ่งปีแรกยอดขายรถของไทยเริ่มกระเตื้องดีขึ้น โดยเฉพาะยอดส่งออกไป ตปท. ทั้ง ออสเตรเลีย เวียดนาม มาเลย์ เพิ่มสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
Interview : คุณสุรพงษ์ ไพสิฐพัฒนพงษ์
รองประธานและโฆษกกลุ่มอุตสาหกรรมยานยนต์
สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย
ภาพรวมอุตสาหกรรมรถยนต์ในเมืองไทยขณะนี้เป็นอย่างไรบ้าง โดยเฉพาะสัญญาณที่โรงงานโตโยต้าต้องหยุดผลิตถึง 3 แห่งในไทยและที่ญี่ปุ่นด้วย
ตรงนี้เริ่มจากมีโรงงานผลิตชิ้นส่วน ที่คนงานของเขาติดโควิด-19 เห็นว่ามีจำนวน 200 คน เลยโดนคำสั่งให้ปิด 14 วัน ซึ่งส่วนนี้เขาส่งชิ้นส่วนให้กับบริษัทผลิตรถยนต์ ทีนี้เลยผลิตไม่ได้ แล้วก็ขาดชิ้นส่วน เลยต้องหยุดการผลิตไป เพราะเวลาเดินสายการผลิตต้องเดินทั้งสายเลย ซึ่งที่เป็นปัญหาคือโรงงานผลิตสายไฟ
บริษัทผลิตรถยนต์รายอื่นได้รับผลกระทบหรือไม่
เห็นว่าเขาผลิตให้กับโตโยต้าเสียส่วนใหญ่ ประมาณ 90% รายอื่นเลยไม่ได้รับผลกระทบ แต่ก็จะมีผลกระทบในด้านอื่น คือขาดชิป ขาดชิ้นส่วนจากต่างประเทศ เพราะเพื่อนบ้านเราก็จะมีผลิตชิ้นส่วนที่จัดส่งให้กับทางโรงงานผลิตรถยนต์ในเมืองไทยด้วย เมื่อเขาล็อกดาวน์ไปเรื่อยๆ อย่างนี้ ที่เราเร่งให้เขาผลิตส่งมาให้เราก่อนหน้านี้ ก็ไม่พอแล้ว ก็เป็นจุดหนึ่งเหมือนกันที่ทำให้ชิ้นส่วนของเราขาดไป รวมทั้งเรื่องของชิป อันนี้ก็ตั้งแต่ต้นปีมาแล้วที่เราขาดชิปบางส่วนจากผู้ผลิตชิป ตอนนี้ก็เร่งผลิต เพราะปีที่แล้วเราหยุดผลิตรถยนต์ พอหยุดผลิต เขาก็เลยไปส่งให้กับรายอื่นซึ่งต้อง Work from Home เลยทำให้ทางนั้นเขามีความต้องการสูงขึ้นมาก พวกชิปอะไรต่างๆ ในมือถือก็ขายดีมากขึ้น พอรถยนต์เราเริ่มดีขึ้น ในไตรมาสสามและไตรมาสสี่ก็กลับตัวไม่ทันแล้ว มันเกินกำลังการผลิต เลยมีการขาดแคลนชิปที่จะมาใส่ในรถยนต์ ตรงนี้คือความเป็นมา ในเมืองไทยเราก็ได้รับผลกระทบ บางโรงงานก็หยุดไป 5-10 วันบ้าง แต่ตรงนี้เป็นทั่วโลก เกือบทุกยี่ห้อได้รับผลกระทบ จน โจ ไบเดน ต้องออกมาตรวจสอบดูว่าซัพพลายเชนเขาเป็นอย่างไร ก็เร่งที่จะให้มีการส่งมอบพวกชิป เพื่อที่จะให้อุตสาหกรรมรถยนต์เขาเดินได้เต็มที่ แต่มันก็ยังไม่ได้ เห็นว่าตอนนี้ลามไปจนถึงเครื่องใช้ครัวเรือน และมือถือด้วย ตอนนี้เห็นบอกว่าต่อไปน่าจะได้รับผลกระทบด้วย
เรื่องการผลิตชิปนอกจากมีปัญหาจากความต้องการเพิ่มขึ้นแล้ว ยังมีเรื่องอากาศหนาว หิมะลง ขนส่งไม่ได้ ก็เป็นอุปสรรคอย่างหนึ่ง หรือว่าฝนแล้งทำให้น้ำไม่เพียงพอก็เป็นอีกเรื่องหนึ่งที่ทำให้ผลิตได้ไม่เต็มที่ จนต้องใช้น้ำที่ใช้ไปแล้วนำกลับมาใช้ใหม่
ในไทยยังมียี่ห้ออื่นๆ ที่ประสบปัญหาอีกหรือไม่ จนต้องปิดโรงงาน
ก็มี ทางเมืองนอกก็จะออกข่าวว่าเขาจะหยุดการผลิตในโรงงานที่ญี่ปุ่น และโรงงานที่เมืองไทย ทำให้รถยนต์เขาต้องหยุดผลิตไปเป็นหมื่นกว่าคันคือรวมทั้งในไทยและเมืองนอก ตรงนี้ทำให้ยอดในเดือนมิถุนายนของเราซึ่งส่วนตัวดูแล้วว่าทำไมถึงผลิตได้แค่ 134,000 คัน ซึ่งปกติช่วงเดือนเดียวกันนี้ของทุกปีเราจะผลิตได้มากกว่านี้ ซึ่งเป็นเพราะขาดแคลนชิป ขาดแคลนชิ้นส่วนจากเพื่อนบ้านด้วย จากประเทศที่ผลิตชิ้นส่วนแล้วมีคนงานติดโควิด-19 บางโรงงานอาจจะยังไม่ติดทั้งโรงงานเพราะยังสามารถที่จะเอาคนที่ติดเชื้อไปกักตัวทัน
ตรงนี้ถ้าผู้ผลิตชิ้นส่วนเขาตรวจในเชิงรุก เขาก็สามารถที่จะป้องกันการลุกลามได้ ก็มีบางแห่งเขาก็ทำอย่างนี้ ทำให้เขาไม่ต้องปิดโรงงาน ตรงนี้เป็นวิธีการหนึ่งที่หลายแห่งเขาใช้วิธีตรวจเชิงรุกอย่างนี้
การขาดแคลนชิป ในอนาคตถือเป็นวิกฤตเลยหรือไม่
คงจะเกิดขึ้นไม่ถาวร อย่างบางยี่ห้อประกาศหยุด 2 วันบ้าง 5 วันบ้าง 1 สัปดาห์บ้าง หรือ 2 สัปดาห์บ้าง ซึ่งมีช่วงต้นๆ ที่หยุดเป็นเดือน แต่ตอนหลังก็พยายามที่จะคุยกับทางผู้ผลิตชิป ก็เลยผ่อนคลายไปได้บ้าง ไม่ถึงกับยาวเป็นเดือนแล้ว ซึ่งการผลิตชิปจะเพียงพอหรือไม่ คิดว่าบางท่านที่เป็นผู้เชี่ยวชาญชิป อยู่ในวงการชิป เขาก็บอกว่าปัญหาน่าจะยาวไปถึงปีหน้า หรืออาจจะยาวไปถึงปี 2566 ตรงนี้ต้องติดตามเพราะเริ่มมีการลงทุนสร้างโรงงานผลิตชิปเพิ่มขึ้นทั้งในญี่ปุ่นและสหรัฐอเมริกา
และอีกประเด็นในญี่ปุ่น วันที่ 18 มีนาคมที่ผ่านมา ก็เกิดไฟไหม้โรงงานผลิตชิป เลยทำให้เขาต้องใช้เวลา แต่ตอนนี้เห็นว่าเดินหน้าผลิตเต็มที่แล้ว
แล้วไม่มีต่างชาติคิดมาตั้งโรงงานผลิตชิปในเมืองไทยบ้าง
ก็ยังหวังว่าจะมีจริงๆ ในเมืองไทยเราก็ผลิตรถยนต์ร่วม 2 ล้านคันต่อปี แต่ว่าความต้องการของอุตสาหกรรมยานยนต์เขาบอกว่ามีความต้องการแค่ 12% ของรายได้เขา ไม่เหมือนพวกอย่างอื่นที่รวมกันแล้วเยอะมาก อย่างไต้หวันที่เป็นผู้ผลิตชิปรายใหญ่ของโลกและลงทุนมาหลายสิบปีก็ต้องใช้ความรู้มาก และจีนตอนนี้ก็เริ่มที่จะส่งเสริมการผลิตชิป ก็เห็นบอกว่าต้องใช้เวลานานกว่าที่จะตามทันไต้หวัน
ผ่านครึ่งปีแรกยอดการขายรถและการส่งออก เป็นอย่างไร
การผลิตก็ถือว่าดี เพราะปีที่แล้วฐานค่อนข้างต่ำ จากเดิมที่ผ่านมาถึงแม้ว่าเราจะผลิตได้น้อย 314,000 คัน ซึ่งปีที่แล้วเจอการระบาดของโควิด-19 ก็มีการล็อกดาวน์ในเดือนเมษายน มอเตอร์โชว์ก็ไม่ให้จัด ทำให้สต็อกค้างไว้เยอะ พอเปิดมาพฤษภาคม มิถุนายน อะไหล่ยังผลิตได้ไม่เต็มที่ เพราะยังมีสต็อกอยู่เยอะ และคนงานยังมาทำงานไม่เต็มที่ ค่อยๆ ผ่อนคลาย เพราะเราก็ต้องระวังในการที่จะไม่ให้คนงานที่ติดโควิด-19 เข้ามาในโรงงาน มิฉะนั้นเดี๋ยวจะติดอีก ก็เลยทำให้ 6 เดือนปีนี้เติบโตถึง 39% ซึ่งการเติบโตขนาดนี้เคยเกิดขึ้นช่วงโครงการรถยนต์คันแรก ขณะนั้นผลิตได้ 2.4 ล้านคัน ซึ่งตอนนั้นไทยอยู่ในอันดับ 9 ของโลกที่ผลิตรถยนต์ได้สูงสุด
ทั้งนี้ในปีที่แล้วเราผลิตเพื่อขายในประเทศมากกว่า เพราะต่างประเทศมีการล็อกดาวน์กัน โรงงานเขาก็หยุดผลิต คนงานต้องอยู่บ้านกัน พวกโชว์รูมต่างๆ ก็มีการปิดด้วย เราเลยส่งออกได้น้อยลง หายไปตั้ง 3 แสนคัน อย่างปี 2562 มีการส่งออกไปร่วมล้านคัน ส่วนปีที่แล้วส่งออกไปแค่ประมาณกว่า 7 แสนคัน ส่วนปีนี้การส่งออกจะมากกว่าที่จะขายในประเทศ จากเดิมมิถุนายนก็ประมาณ 55% ที่เราผลิตเพื่อส่งออก แต่เมื่อรวม 6 เดือนแล้วประมาณ 57% ของยอดผลิตเพื่อส่งออกไป เพราะทางประเทศคู่ค้าของเราเริ่มขายดีขึ้น อย่างเช่นออสเตรเลียก็มียอดขายเติบโตดี ขึ้นมาเดือนละ 1 แสน กลับมาสู่สภาวะปกติแล้ว ถึงแม้ว่าเขาจะมีการติดโควิด-19 ค่อนข้างเยอะ แต่เศรษฐกิจเขาเริ่มดีขึ้น ส่งออกอะไรต่างๆ ก็ดีมากขึ้น หรืออย่างเวียดนามเขาก็เติบโตดี ทำให้ยอดขายที่ญี่ปุ่นก็ดีขึ้น ที่มาเลเซียก็เติบโตดี พวกนี้เป็นลูกค้าของเรา ซึ่งไทยส่งไปขายทั้งรถนั่งและกระบะ ทำให้การส่งออกปีนี้ดีขึ้น