Interview : คุณสัญชัย ปุรณะชัยคีรี
นายกสมาคมผู้ค้าและส่งออกผลไม้ไทย
สถานการณ์ส่งออกผลไม้ไทยปีนี้น่าเป็นห่วง หนักสุดคือมะม่วง โดยเฉพาะมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองที่ผลผลิตทะลักออกมาพร้อมๆ กัน ทำราคาหล่นฮวบ น้ำดอกไม้สีทองเกรดพรีเมียมส่งออกราคาลดจากกิโลละ 90-100 บาท ล่าสุดเหลือส่งออกกิโลละ 30 บาท อีกสาเหตุมาจากคนจีนนิยมกินมะม่วงน้ำดอกไม้ลดลง ส่วนญี่ปุ่น-เกาหลีที่เคยนำเข้าวันละหลายสิบตันกลับหยุดนำเข้าแทบนิ่งสนิท ด้านเงาะ-มังคุดขาดแคลนแรงงานจัดเก็บผลผลิตเพราะแรงงานกัมพูชายังกลับเข้าไทยไม่ได้ ขณะที่ผลผลิตมังคุดรอบแรกในเดือนมี.ค.ติดผลเพียง 10% ของกำลังการผลิตทั้งหมด รอลุ้นผลผลิตช่วงเดือนเม.ย.-มิ.ย.อีกครั้งว่าจะเป็นอย่างไร ด้านทุเรียนยังคงเป็นราชาของผลไม้และเป็นปีทองของชาวสวน เพราะทั้งล้งทั้งผู้ส่งออกแย่งกันซื้อจนราคาหน้าสวนสูงลิ่ว แถมชาวสวนขายเหมาแบบคละเกรดในราคาเดียวกัน ผู้ส่งออกจำยอมตกอยู่ในภาวะตาดีได้ตาร้ายเสีย คาดชาวสวนได้กำไรเหนาะๆ กิโลละ 80 บาท แต่ผู้ส่งออกได้กำไรแค่กิโลละ 5 บาท เผลอๆ ขาดทุนกิโลละ 20 บาท แถมยังถูกทุเรียน ‘มูซังคิง’ ของมาเลย์แย่งตลาดในฐานะทุเรียนอร่อยที่สุดในโลก และขายได้ราคาดีกว่าไทยที่กิโลละ 300-400 บาท
ปีนี้ราคาและผลผลิตผลไม้ไทยเป็นอย่างไรบ้าง
เรื่องมะม่วงปีนี้มะม่วงบ้านเราค่อนข้างจะแย่และแย่มากๆ จากหลายๆ ปี เพราะมะม่วงปีนี้ผลผลิตเยอะ แต่เราก็มีปัญหาเรื่องการส่งออก และที่สำคัญคือปัญหาขนส่งทางเครื่องบินเพราะมะม่วงเราส่วนใหญ่ไปทางเครื่องบินไปญี่ปุ่น เกาหลี ยุโรป ทั้งหมดตอนนี้แทบจะตันหมดทุกที่เพราะค่าขนส่งแพงมากๆ และการส่งออกก็น้อยลง อย่างมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองก่อนตรุษจีนคือเมื่อเดือนที่แล้ว ราคาอยู่ที่ 90-100 บาทต่อกิโลกรัม หลังตรุษจีนเหลือกิโลกรัมละ 50 บาท ราคาส่งออกมาถึงปัจจุบันเหลือ 30 บาท ลองคิดดูว่ามะม่วงพรีเมียมกิโลละแค่ 30 บาท ตัวที่รองมาจากพรีเมียมก็เหลือ 20-22 บาท ตัวล่างๆ เหลือ 12-15 บาท เป็นมะม่วงน้ำดอกไม้ทองอ่อน จากนี้ไปคงต้องช่วยเกษตรกร ช่วยกันกินมะม่วง ภาครัฐก็ต้องมาช่วยโพรโมตให้มะม่วงขายได้เยอะขึ้น มะม่วงออกพร้อมกันทุกที่ตั้งแต่ใต้มาภาคกลาง ฉะเชิงเทราไปพิษณุโลก ตอนนี้มะม่วงท่วมท้นไปหมด ปัญหานี้เราจะแก้อย่างไร เพราะส่งออกไม่ดี ในประเทศกำลังซื้อก็ไม่มีเพราะเศรษฐกิจก็ไม่ดี
ปีที่แล้วเจอโควิดก็มีปัญหามาครั้งหนึ่งแล้ว ปีนี้จะแย่กว่าไหม
แย่กว่ามากๆ ปีที่แล้วแย่ แต่เรายังมีช่วงต้นปีที่พอขายได้ มาปีนี้แค่เริ่มต้นปีก็แย่เลย ก็เป็นปัญหาว่าชาวสวนมะม่วงน่าสงสารที่สุด ก็ต้องทำโฆษณาโพรโมตให้คนไทยกินข้าวเหนียวมะม่วง ทำยังไงให้คนไทยตื่นตัวว่ามะม่วงถูกแล้วมาช่วยกันกิน
อย่าเพิ่งไปกินผลไม้ต่างประเทศ
ของเราอร่อยอยู่แล้ว
ผลผลิตที่ออกมาแล้วจะทำอย่างไร
ส่งออกทางเครื่องบินแทบจะไปไม่ได้ ทีนี้เหลือทางบก ในประเทศจีนเราก็ไม่ได้ไปนานแล้ว มะม่วงน้ำดอกไม้ในประเทศจีนก็เหมือนถูกลืมไป เอาไปขายเขาก็ไม่ค่อยสนใจ เพราะน้ำดอกไม้เป็นมะม่วงที่บอบบางมาก การขนส่งแรงนิดหน่อยหรือสุกก็ช้ำเลย ทำยากมากในการส่งออก ประเทศจีนเป็นการระบายที่ดีแต่เขาเริ่มไม่นิยม ก็เลยขายยาก
ไม่มีล้งมาซื้อเลย
ไม่มีใครเลยปีนี้ ปกติมีญี่ปุ่น เกาหลี เคยส่งออกวันนึงหลายสิบตัน ตอนนี้แทบจะหยุดเลย
มาที่ทุเรียนกันบ้าง
ทุเรียน 2-3 ปีทีผ่านมาดีมาก ทุเรียนไม่มีวันตาย คนสวนรวยมาก รวยกว่าพ่อค้าอีก เพราะขายทุเรียนเฉลี่ยปีที่ผ่านมาประมาณกิโลกรัมละ 100 คาดว่าคนสวนกำไรกิโลกรัมละ 80 บาท พ่อค้าเอาไปขายได้กำไร 5 บาท บางทีขาดทุน 20 บาท ปีที่ผ่านมาผู้ส่งออกแย่ ขาดทุนเกือบทุกเจ้า แต่คนที่ได้ประโยชน์สูงสุดตอนนี้ คือคนสวน ที่ผู้ส่งออกขาดทุนเพราะแย่งกันซื้อ เป็นการปั่นกันของบริษัทใหญ่ของคนจีนที่ซื้อในราคาที่สูง ที่เหลือเป็นแนวราคาชี้นำและทุกคนก็วิ่งซื้อตามกันหมด พอไปถึงเมืองนอกก็แย่งกันขาย กลายเป็นวงจรที่ทำกำไรได้ยากมาก
ปีนี้สถานการณ์ผู้ส่งออกทุเรียนจะซ้ำรอยเดิมไหม
ผู้ส่งออกมีหลายชาติหลายตระกูล พูดกันไม่รู้เรื่อง กลายเป็นเรากลัวเขารวย แกก็กลัวฉันรวย ก็แย่งกันซื้อ ตอนนี้ยังแย่งกันซื้อทุเรียนเพราะเป็นตลาดของผู้ขาย เป็นตลาดของคนสวน เรียกราคาได้ กำหนดสเปกได้ เมื่อก่อนซื้อ A B C เป็นเกรด ตอนหลังมาซื้อ A B แล้วแยก C ตอนหลังมาซื้อ A B C รวมเป็นเกรดเดียวเลย เดี๋ยวนี้หนักเข้าไปใหญ่ซื้อแบบคว่ำหนาม คือเข้าไปในสวนเลือกลูกเน่าออกอย่างเดียวแล้วคว่ำหนามซื้อหมดเป็นราคาเดียว ทำให้ผู้ส่งออกตาดีได้ตาร้ายเสีย 4-5 ปีที่ผ่านมา คนสวนทุเรียนได้กำไรดีมาก
ตอนนี้มีข่าวว่าเพื่อนบ้านเราอย่างอินโดนีเซีย ลาว ก็ปลูกทุเรียนเพื่อส่งออก
ที่เขาปลูกวันนี้ เขายังไม่ได้รับอนุญาตจากจีนเพื่อส่งออกไปจีนได้ เขาก็ยังทำอะไรไม่ได้ เขาส่งออกแค่แช่แข็ง แปรรูป แต่วันนี้มาเลเซียไปได้และทุเรียนเขาตอนนี้ปลูกตั้งแต่เมืองไทย เวียดนาม เขมร ลาว มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ ที่เราเป็นห่วงคืออีก 4-5 ปีข้างหน้าทุเรียนในเมืองไทยจะเยอะขึ้นมาก คิดว่าถึงวันนั้นต้องดูว่าจะเหมือนยางพารา ลำไย หรือไม่ เพราะแห่กันปลูกพอถึงเวลาอาจขายไม่หมด แต่มีการพูดว่าประชากรจีนเยอะมาก ยังไงก็กินหมด ก็มีแนวคิดอย่างนั้น แต่คู่แข่ง ที่น่ากลัวที่สุดคือเวียดนาม เขาปลูกทุเรียนได้เยอะจริงๆ
แต่ความอร่อยทุเรียนไทยยังเป็นที่ 1 ไหม
ที่ 1 น่าจะเป็นมาเลเซีย บ้านเราปริมาณยังเป็นที่ 1 แต่รสชาติหรือความแพงยังเป็นพันธุ์มูซังคิงของมาเลเซีย ราคาสูงกว่าเรามาก 300-400 บาทต่อกิโลกรัม มันอร่อยเพราะเขาเคยประกวดแล้วเขาได้เป็นทุเรียนที่อร่อยที่สุดในโลก เนื้อเขาสีเหลืองทอง เม็ดลีบ เนื้อพรีเมียม เหมือนเรากินหลงลับแล แต่เม็ดเขาลีบ เนื้อเขาออกมาทางคล้ายๆ กระดุมบ้านเรา แต่ความเนื้อเหนียวของเขาเป็นแบบหลงลับแล รูปทรงเขาออกพวงมณีและมี 5 แฉก ถ้าคนไม่เคยกินจะไม่รู้ นึกไม่ออก แต่พอกินแล้วพรุ่งนี้ตื่นเช้ามาอยากหากินอีก พอกินแล้วเป็นทุเรียนที่มีเสน่ห์ บ้านเราเริ่มมีคนปลูกแล้วที่เบตง จันทบุรี อีก 3-4 ปีคงได้กิน
มะม่วงไทยมีปัญหาเรื่องส่งออก แล้วทุเรียนยังส่งออกได้ไหม
ทุเรียนปีนี้เราออกไปแล้วรุ่นนึงเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พอเดือนมีนาคมถึงปัจจุบันทุเรียนหมดรุ่น เราไม่มีทุเรียนแล้ว จะออกอีกทีประมาณวันที่ 10 เดือนเมษายน ทีนี้มาตรการจังหวัดจันทบุรีเขาไม่ให้ตัดทุเรียนหมอนทองก่อนวันที่ 10 เมษายน เพราะเขาถือว่ายังอ่อน กลายเป็นว่าล็อกทุเรียน ใครจะไปตัดก่อนก็ออกไม่ได้ หรือใครอยากตัดจริงๆ ต้องไปขออนุญาตเป็นการพิเศษ มาตรการนี้ดี แต่ต้องควบคุมการใช้มาตรการ ถ้าควบคุมไม่ดีก็จะเกิดปัญหาอื่นตามมา
มีปัญหาไหมเรื่องแรงงานที่เก็บผลไม้
คนเก็บผลไม้ปีนี้คิดว่าเราน่าจะมีปัญหา แรงงานที่เก็บมังคุด เงาะ น่าจะมีปัญหา เพราะที่ผ่านมาเราใช้แรงงานทางกัมพูชาเยอะ และล้งแพ็กกิ้งเราก็ใช้กัมพูชาเยอะ แต่ปีนี้ถ้าแรงงานกัมพูชาเข้ามาไม่ได้ ก็น่าเป็นห่วง แต่ปีนี้มังคุดเราไม่ออกลูกเลย ปกติเดือนมีนาคมต้องเริ่มมีมังคุดออกแล้ว แต่ปีนี้มีออกบ้างแต่ไม่ถึง 10% ของกำลังการผลิต มังคุดจะออกอีกรอบปลายเดือนพฤษภาคม ทำให้มังคุดออกมาแล้วหายไป 2-3 เดือนถึงจะเก็บได้ ปกติมังคุดเยอะจริงๆ ช่วงเดือนเมษายน พฤษภาคม มิถุนายน แต่ปีนี้ถอยหลังไปเยอะมาก
ส่วนทุเรียนปีนี้รุ่นแรกหมดไปแล้ว รุ่นต่อไปจะออกได้หลัง 10 เมษายนไปถึงสิ้นเดือนพฤษภาคม ชุดนี้น่าจะเยอะที่สุด แต่ 10 กว่าวันที่ผ่านมามีพายุเข้า ฝนตก เห็นว่าทุเรียนร่วงไปเยอะ ถ้าไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงมากน่าจะหลังวันที่ 20 เมษายน ถึงปลายเดือนพฤษภาคมทุเรียนไทยน่าจะออกและอร่อยที่สุด หลังจากนั้นจะค่อยๆ เบา ฝนเข้า ทุเรียนจะแฉะไม่อร่อยบ้าง มีโรค มีหนอนบ้าง
ส่วนปัญหาโควิดที่กระทบการส่งออกนั้น ตอนนี้ทางจีนมีมาตรการตรวจโควิด 100% คือปกติทุเรียนเราไปทางรถยนต์ ไปข้าม 2 เส้นทาง นครพนม มุกดาหาร และอีกเส้นนึงไปทางเชียงของขึ้นไปทางภาคตะวันตกของจีน อีกเส้นไปภาคใต้และไปทางตะวันออก แต่ปีนี้มาตรการการตรวจโควิดของจีนคือ เมื่อของถึงที่ด่านแล้วจะมีการสุ่มตรวจ เสร็จแล้วถ้าไม่เจอเชื้อโควิดก็ปล่อยไป ที่หน้าด่านตรวจ 30% ส่วน 70% คุณต้องไปอยู่ในลานตรวจหมดทุกคันเพื่อตรวจเชื้อโควิด