"ธุรกิจท่องเที่ยว" กัดฟันอย่างน้อย 1 ปีครึ่ง

Interview: คุณวีระศักดิ์ โควสุรัตน์ สมาชิกวุฒิสภา

อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

จี้รัฐอัดฉีดเงินช่วย 'ท่องเที่ยว' ร่อแร่

กัดฟันปีครึ่ง! ต่อลมหายใจผู้ประกอบการ

ธุรกิจท่องเที่ยวและธุรกิจต่อเนื่องสาหัสสุดเป็นประวัติการณ์ อาการร่อแร่จะยืดเยื้อไปอย่างน้อย 1 ปีครึ่ง ภาครัฐต้องเร่งอัดฉีดเงินกู้ให้ผู้ประกอบการท่องเที่ยว โรงแรม ภัตตาคาร สายการบิน ฯลฯ สามารถยืนระยะจนพ้นวิกฤตโควิด แจง...เห็นด้วยกับการเปิดแหล่งท่องเที่ยวและนโยบาย ‘ไทยเที่ยวไทย’ แต่ต้องคุมเข้มเรื่องวินัยร่วมกันทุกฝ่ายเพื่อไม่ให้การท่องเที่ยวเป็นต้นตอการระบาดของโควิดในระลอก 2-3 เพราะตอนนี้รัฐบาลเงินหมดหน้าตักในการต่อสู้รับมือการระบาดรอบใหม่

ท่องเที่ยวไทยเจอศึกหนักมากๆ สาหัสที่สุดในประวัติศาสตร์การท่องเที่ยวของไทย

หนักที่สุดอย่างไม่เคยมีมาก่อนในประวัติศาสตร์ ไม่เฉพาะแค่การท่องเที่ยวแต่รวมถึงการเดินทางด้วย อุตสาหกรรมท่องเที่ยวเป็นส่วนหนึ่งของอุตสาหกรรมการเดินทาง ไม่เคยมีปรากฏการณ์มาก่อนตั้งแต่พี่น้องตระกูลไรท์คิดเครื่องบินขึ้นมาได้ มาถึงวันนี้เครื่องบินกว่า 70% ของโลกจอดอยู่กับพื้น เพราะฉะนั้นการเดินทางแบบโดยสารเครื่องบินนั้นเกือบหายวับไปกับตา เหลือเฉพาะคนจำเป็นที่ต้องเดินทางจะไปทำธุระต่างๆ เท่านั้น แม้กระทั่งเรือโดยสารมีเรือเดินสมุทรที่นำนักท่องเที่ยวลงเรือสำราญหลายร้อยลำ อยู่ๆ ก็หยุดเหมือนกัน เพราะฉะนั้นกระทบอย่างแรงพอกระทบแล้ว สำหรับประเทศบางประเทศอย่างประเทศไทยมีรายได้จากการท่องเที่ยวเป็นอันดับ 4 ของโลก ประเทศที่เคยได้รายได้จากการท่องเที่ยว อยู่ดีๆ ก็ไม่ได้ขึ้นมา ผลกระทบจึงรุนแรง

ขณะเดียวกันยังพบว่าการท่องเที่ยวโดนกระทบจากโคโรนาก่อน แล้วมีโอกาสฟื้นหลังโคโรนา ในระหว่างกลางคือปัญหาว่าเมื่อไหร่จะฟื้น หลังโคโรนาแปลว่าต้องมียารักษาที่เด็ดขาดหรือมีวัคซีนแพร่หลายเรียบร้อยแล้ว ซึ่งหมายถึงเวลาอีกเป็นปีนับจากนี้

เรื่องที่ 2 ระหว่างที่รอวัคซีนจะให้ปิดตลอดไหม ทุกชาติคงทำเหมือนกัน คือพยายามผ่อนคลายเพื่อจะซักซ้อมให้ประชาชนฝึกการอยู่ให้รอด อยู่ให้เป็น ว่าทำอย่างไรไม่ให้เกิดการระบาดรอบ 2 รอบ 3 ซึ่งหลายเมืองอย่างเกาหลี ญี่ปุ่น ลองเปิดมาก็ระบาดอีก โตเกียวก็กำลังสั่งปิดกันใหม่ นี่คือตัวอย่าง สำหรับประเทศไทยทำได้ดีมากในช่วงอยู่ให้รอดกับคลื่นลูกแรก เรากำลังจะผ่านเหมือนเรือกำลังเทียบฝั่ง แต่ถ้ากระโดดขึ้นจากเรือเพื่อจะไปที่ฝั่งโดยเรือยังไม่มั่นคงดีนักก็อาจจะตกน้ำได้ เพราะฉะนั้นเป็นสิ่งที่ทางการเป็นห่วงมากว่าค่อยๆ ผ่อนคลายทีละช่วง

ในช่วงเปิดแบบนี้ไม่ได้เปิดได้เต็มอัตรา ร้านอาหาร รถรับจ้างต่างๆ ยังคงเดือดร้อนอยู่เหมือนเพราะเปิดมาแล้วต้องเปิดแอร์เท่าเดิม ขนาดร้านอาหารและพนักงานก็ใกล้เคียงเดิม แต่อนุญาตให้นั่งที่โต๊ะ 1-2 คน ต้องมีอะไรกั้น เพราะฉะนั้นทำให้ความเหนื่อยยาก ท่าทางว่าจะต้องอยู่กับมันพักใหญ่จนกว่าแน่ใจว่าเมื่อเปิดมาแล้วทุกคนมีวินัย เพราะขณะที่ไม่มีวัคซีนนั้นวินัยเป็นเครื่องมือสำคัญที่สุด ขณะนี้พบว่ามีคนไปสถานที่ต่างๆ และมีจุดเช็กอิน มีหลายคนเช็กอิน แต่ตอนเช็กเอาต์ไม่ได้เช็ก เพราะฉะนั้นเป็นปัญหาต่อไปอีกว่าหากวันนึงมีการระบาดอีก เจ้าหน้าที่จะตามตัวคนเช็กอินแล้วไม่เช็กเอาต์ ก็เดาได้ว่าไม่ได้อยู่ตลอด แต่ใครจะรู้ว่าออกไปจากจุดนั้นก่อนคนที่ติดเชื้อเข้ามาหรือไม่ เพราะคนติดมาก็เช็กอิน พอกลับออกไปพบว่าเขาติดเชื้อก็ต้องไปตามหาคนที่อยู่ในช่วงอาคารชั้นเดียวกันกับเขาในช่วงที่เขามาอยู่และออกไป เอาตัวกลับมาตรวจใหม่ให้หมด

เพราะฉะนั้นวินัยเป็นเรื่องสำคัญ อย่าคิดพียงว่าฉันเช็กอินแล้วจะได้เข้าไป แต่ตอนออกไม่เห็นมีใครมาว่า ฉันก็ไม่ได้เช็กเอาต์ กลับบ้านเลย พอถึงตอนเกิดเหตุระบาดรอบ 2 ปรากฏคนเช็กอินคนใดคนหนึ่งเป็นคนติดเชื้อ อันนี้ก็จะเดือดร้อนกับคนอีกเยอะเพราะหลายคนตอนออกมาไม่ได้เช็กเอาต์ ก็ต้องไปตามให้หมด นี่คือตัวอย่าง

ถามว่าถ้าหากเป็นแบบนี้เสียหายแน่ๆ ในประเทศไทยพึ่งพา GDP ท่องเที่ยว 12-13% แต่ในกิจการที่ต่อเนื่องบรรดาร้านอาหาร ภัตตาคาร รถรับจ้าง ขนส่งผลไม้ไปยังโรงแรมให้กับนักท่องเที่ยว 40 ล้านคน บวกเข้าไปแล้วเป็น 20% ของ GDP เสียหายหนักมาก

ถามว่าอยู่กับเชื้อต้องอยู่ให้เป็นนานแค่ไหน คำตอบคือ เบื้องต้นมาร์กไว้ก่อนต้องอยู่อย่างน้อย 1 ปีแน่ๆ กว่าจะได้เห็นวัคซีนออกมา และอาจจะต้องบวกอีก 6 เดือนกว่าวัคซีนที่ออกมานั้นแจกจ่ายครบทุกคนจนสบายใจ ก็ต้องบวกอีก 6 เดือนโดยประมาณ

เพราะฉะนั้นเรื่องที่เราพยายามสื่อสารกับรัฐว่า วันนี้มี พ.ร.ก.ให้สถาบันการเงินได้รับสินเชื่อพิเศษจากธนาคารแห่งประเทศไทย วุฒิสภาผ่านให้หมดแล้ว แปลว่าเงินไปรอแล้ว จะต้องปล่อยกู้ให้ได้ เพราะเงิน 15,000 บาทเป็นเงินแจก แต่เงินกู้มันต้องปล่อยให้ได้ เวลานี้ปล่อยกู้ให้อุตสาหกรรมท่องเที่ยวไปได้แค่ 1% น้อยมาก อีก 99% เขากำลังแห้ง ก็ต้องไปหาวิธีกันให้ได้ว่าทำอย่างไรให้คนเหล่านั้นเข้าถึงเงินกู้ เมื่อก่อนบอกอยากได้เงินกู้แต่ไม่มีเงินให้กู้ แต่ตอนมีเงินให้กู้เพียบแต่คนเข้าไม่ถึงเพราะเงื่อนไข เท่าที่ผมทราบแม้กระทั่งสายการบินจะขอกู้ก็ยังไม่ได้ สายการบินเป็นผู้ประกอบการที่ไม่เลี่ยงภาษีอยู่แล้ว และทุกอย่างปรากฏอยู่บนออนไลน์หมด ขนาดคนอยู่ในระบบอย่างสายการบินยังกู้ไม่ได้ แล้วผู้ประกอบการขนาดกลางและเล็กที่อยู่บ้างไม่อยู่บ้างในระบบภาษี ออกใบกำกับบ้างไม่ออกบ้าง แล้วจะไปรอดหรือ

ดังนั้นความยืดหยุ่นจำเป็นต้องใส่เข้ามา จำเป็นต้องหาวิธีที่มาประเมินว่าให้น้ำเลี้ยงเขาไปก่อน เขาจะอยู่ได้ปีครึ่งอย่างไร ถ้าอยู่ได้ อุตสาหกรรมท่องเที่ยวก็กลับมาในโลกนี้ อาจจะกลับมาไม่ใหญ่เท่าเดิมทันที แต่ด้วยความที่เป็นกิจการที่มีทักษะ เราลงทุนไปเยอะ คนของเราสามารถทำได้อย่างดีและเขายินดีจะทำต่อ แต่น้ำมันแห้งก็เติมน้ำหน่อย เงินแจก 3 เดือนแรกเรากู้ไปแล้วแต่ทำไมมีคนตกหล่น ถัดไปคือเงินจ้าง พระราชกำหนดให้กระทรวงการคลังไปกู้ 1 ล้านล้านบาท สภาผ่าน วุฒิสภาผมก็ไปโหวตให้เรียบร้อยแล้ว แต่เงินนั้นไม่ได้เอามาแจกเท่านั้น แต่ให้เอาไปจ้างงานด้วย หน่วยงานที่รับเงินมาก็ต้องไปจ้างงาน ที่ผ่านมาได้ประโยชน์จากการรัฐไปช่วยจ้าง ช่วงก่อนมีคนไทยกลับมาจากต่างแดน 20,000-30,000 คน ก็เอาไปกักตัวดูอาการ 14 วันในพื้นที่ของฝ่ายกองทัพ ซึ่งก็ถูกดี แต่พอเราแนะนำว่ารัฐไปจ้างโรงแรม รถบัสไปรับ เพื่อไปกักตัว ภาพก็ออกมาว่าคนที่ไปกักตัวบอกอาหารดี ที่พักสวย แปลว่าเงินจ้าง เงินของหลวงนี่แหละแต่เอาไปจ้างเอกชนช่วยดูแลคนไทยที่กลับบ้าน ถัดจากนี้ไปคนไทยกลับบ้านคงชะลอหมดแล้ว ต่อไปเป็นชุดชาวต่างประเทศที่พำนักถาวรในประเทศไทยแต่บินออกไปเที่ยวประเทศอื่นแล้วกลับมาไม่ทัน บัดนี้เราหยุดเขาไว้ไม่ให้มา บัดนี้เราจะเปิดให้เขาเข้าแล้ว ก็คงมีหลายหมื่นคนบินเข้ามาประเทศไทย อย่างเขยอีสานมีเยอะ หรือบรรดาคนต่างชาติที่ทำธุรกิจ ลงทุนในประเทศไทย มีถิ่นพำนักเรียบร้อยแล้ว เขาต้องกลับมาตรวจเยี่ยมโรงงาน มาทำอะไรต่อ เขาจะได้บินเข้ามา คนเหล่านี้เข้ามาก็ต้องกักตัวอยู่ 14 วันเช่นกัน ก็จะเป็นลูกค้าให้ผู้ประกอบการด้านร้านค้า โรงแรม ให้ภัตตาคารมาจัดอาหารให้ ไม่ต้องกินหรูแต่กินดี ทุกคนจะได้ไม่เลี่ยงการถูกกักตัว ก็จะได้ลูกค้าเข้ามา

แน่นอนตอนนี้ไทยเที่ยวไทยจะเริ่ม แต่พอจะให้เริ่ม เห็นบางแสนไหมวิ่งกันเข้าไป เห็นภาพแล้วห่วงจะระบาดอีกรอบ ควรส่งเสริมให้เที่ยว แต่ต้องกำชับเรื่องวินัยให้ดี เพราะหากระบาดอีกรอบจะหนัก เพราะกระทรวงการคลังให้สัมภาษณ์แล้วว่าไม่มีเงินแจกฟรีอีกแล้ว หมดเงินกู้แล้ว จะกู้มาแจกใหม่ก็ใช่ที่ ตัววินัยเราต้องพูดกันเยอะ ไม่ว่าจะไปจับจ่ายใช้สอยซื้อข้าวของ ยังไม่เที่ยวก็ต้องมีวินัยแล้ว ถ้าไปเที่ยวยิ่งต้องมีวินัยเพราะมีการเดินทางข้ามพื้นที่

อย่างนี้ควรมีวันหยุดยาวไหม

ถ้าไม่มีวินัยอะไรก็เสี่ยงหมด แต่ถ้ามีวินัยจะเปิดก็ไม่มีใครว่า ประเด็นอยู่ที่โปรโมตอย่างไรในเรื่องท่องเที่ยว ประเด็นอยู่ที่สามารถติดตามควบคุมวินัยของกันและกันได้จริงหรือไม่ ก่อนหน้านี้ยังไม่เปิดหาด พอเปิดให้ลองได้ไป 1 วัน ทิ้งขยะไว้เต็มหาด เห็นไหมว่ามีผลกระทบหลายอย่าง และช่วงนี้ ปริมาณขยะจะเยอะมากเป็นพิเศษ อาหารห่อด้วยพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง หลายพื้นที่แจกช้อนพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง ช้อนส้อมสเตนเลสดีๆ ไม่ได้ใช้ จึงเกิดขยะ ผมก็เห็นด้วยว่าช่วงนี้จำเป็นต้องใช้จาน ชาม ช้อนพลาสติกป้องกันการระบาด ก็ต้องยอม แต่ต้องมีวินัยในเรื่องการไม่ให้ระบาดการ เที่ยวหรือไม่เที่ยว เดินทาง หรือไม่เดินทางวินัยต้องดี การ์ดต้องไม่ตก อันนี้สำคัญ แต่ข้อดีต้องชมเมืองไทยที่ไม่มีใครปฏิเสธการใส่หน้ากากอนามัย ถ้าเราดูข่าวต่างประเทศ พวกยุโรป อเมริกา อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ เสียหายล้มตายกันมากมาย เรื่องใหญ่สุดคือไม่ยอมอยู่ห่างกันและไม่ยอมใส่หน้ากาก

ถ้าให้พวกนี้มาเที่ยวไทยคงแย่น่าดู

ยังไม่สามารถให้มาได้ ในหลายประเทศเขาเริ่มจับคู่กันทำ Travel Bubble ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์อยู่ไกลกับทุกคนในโลก ซึ่งเขาอยู่ใกล้กันก็จับคู่กันคู่แรก สิงคโปร์ตามข่าวบอกว่าจับคู่กับจีน แต่คนจีนที่จะไปสิงคโปร์ไม่มีมากมายมหาศาลเหมือนที่จะมาไทย ขณะเดียวกันสิงคโปร์ชัดเจนแล้วว่าอัตราการเสียชีวิตของเขาต่ำที่สุดในขณะนี้ เพราะเขาไม่ได้ไปจัดการดูแลให้แรงงานต่างด้าวในบ้านเขาให้อยู่ถูกสุขลักษณะ เลยติดอยู่แค่นั้น ของบ้านเราตอนนี้ทำมาได้ดีมาก ต้องขอบคุณคนไทยและเห็นด้วยว่าควรให้ท่องเที่ยวได้

ไทยควรจะมีไหมในเรื่องจับคู่ท่องเที่ยว

อยากมี แต่การจะมีได้ไม่ได้กำหนดโดยฝ่ายท่องเที่ยว การจะมีได้ต้องกำหนดโดยสาธารณสุขว่ามาตรฐานสาธารณสุขที่ฝ่ายสาธารณสุขของประเทศไทยสามารถสบายใจว่าถ้ามาจากมาตรฐานประเทศต่างๆ ท่านสบายใจกับประเทศไหน บอกฝ่ายท่องเที่ยว ถ้าเอาฝ่ายธุรกิจนำก็เสร็จเลย ต้องเอาหมอนำ ในระหว่างที่โรคระบาดแบบนี้ต้องให้หมอนำ แต่ที่สำคัญกว่าตอนนี้ไทยเที่ยวไทยยังไม่ต้องพูดถึงกติกาของชาวต่างชาติในไทยตอนนี้อัตราการติดเชื้อรายใหม่ต่ำมาก วินัยตอนอยู่บ้านดี แต่ตอนออกเดินทางต้องรักษาวินัยด้วยเช่นกัน

การแจกเงินเพื่อการท่องเที่ยวเป็นเรื่องสมควรหรือไม่

ผมคิดว่าเรื่องแจกเงินหรือไม่ไม่สำคัญเท่าวินัย มนุษย์เงินเดือนก็ยังไม่ถูกกระทบ ข้าราชการไม่ถูกกระทบเลย จะให้ไปประชุมสัมมนาก็ไปได้ แต่วินัย เช่นอยู่บ้านกลับบ้านมาเปลี่ยนหน้ากากได้ทุกวัน แต่พอเดินทางเตรียมหน้ากากแค่ 2 อัน แล้วจะทำอย่างไร ถ้าลืมพกไปจะทำอย่างไร บอกไปซื้อข้างหน้า ถ้าไม่มีจะทำอย่างไร จะกลับบ้านไหม พอเกิดระบาดเข้า ค่าใช้จ่ายของรัฐของบ้านเมือง ภาษีประชาชนต้องไปใช้อีกแล้วเพื่อควบคุมการระบาด วินัยจึงเป็นเงื่อนไขสำคัญที่สุดยิ่งกว่าเอาเงินไปอุดหนุน เวลานี้โรงแรมลดราคาแล้ว คุณบอกอยากไป แล้วมีอะไรเป็นตัวชี้วัดว่ามีวินัย ก็ต้องค่อยๆ ลองดู

ภายในปีนี้รายได้จากการท่องเที่ยวจะเป็นอย่างไร

จะค่อยๆ มา เหมือนเปิดก๊อกน้ำ แต่ไม่ใช่เปิดสุด เปิดให้ออกมาทีละส่วนแล้วรองน้ำไปเรื่อยๆ รายได้ท่องเที่ยวนับจากนี้จะไม่พอกับสิ่งที่ต้องใช้ สิ่งที่จำเป็นเวลานี้จึงเป็นเรื่องเงินกู้ ต้องปล่อยกู้เพื่อให้ผู้ประกอบการอยู่ได้ อย่าไปหวังเรื่องเงินบริโภคตอนนี้ ผู้บริโภคตอนนี้ต้องการประหยัดและกลัวว่าออกมาเที่ยวกันแล้วจะทำให้มีการระบาด สิ่งที่ต้องช่วยสถานประกอบการคือเงินกู้